Ném pao là một trò chơi dân gian truyền thống, đặc sắc của dân tộc Mông ở Nghệ An. Đây là trò chơi không thể thiếu trong mỗi độ Tết đến Xuân về của người dân nơi đây.
Đồng bào Mông ở huyện biên giới Kỳ Sơn và Tương Dương, tỉnh Nghệ An thường ăn Tết từ mùng 1 đến 15 tháng Giêng. Trong những ngày này, đồng bào đón Xuân vui bất tận. Những trò chơi trải dài triền núi, bản xa với những điệu xòe tưng bừng, trò chơi ném pao như gọi Xuân về tràn ngập cỏ cây.
Trong suốt nửa tháng du Xuân, ngày nào cũng dậy núi rừng bằng những bữa tiệc rượu, múa xòe, nhưng có một ngày đặc biệt mà từ xa xưa đã trở thành ngày sinh hoạt cộng đồng đó là ném pao ngày Xuân.
Theo tục lệ cũ, quả pao hay còn được gọi là “Lu po” được khâu nối các miếng vải lanh thành trái tròn, to bằng quả cam, bên trong nhồi hạt lanh hoặc bông vải. Ngày nay, để tạo sắc màu cho quả pao, các thiếu nữ Mông còn dùng thổ cẩm của người Thái, hay lụa tơ tằm để tạo sự mềm mại cho quả pao. Quả pao được tạo nên từ những đôi bàn tay khéo léo tỉ mỉ của các cô gái Mông. Pao của các thiếu nữ thường to, màu sắc bắt mắt và sặc sỡ hơn, còn pao của các cô bé mới lớn đơn giản hơn, bé hơn và có màu đen. Tuy nhiên thực tế bây giờ nhiều khi quả pao đã được thay bằng quả bóng tennis cho tiện.
Ném pao ẩn chứa trong đó bao điều thú vị. Ban đầu họ chỉ chơi cho vui với nhau theo từng nhóm, sau đó đôi nam nữ sẽ ném quả pao cho nhau và cứ ném qua, ném lại hàng giờ, hàng ngày mà không biết chán. Trong cuộc vui, nếu cô gái ưng chàng trai nào, họ sẽ khéo léo giấu tình cảm qua ánh mắt, nụ cười. Còn các chàng trai ưng cô gái nào thì giữ luôn quả pao.
Như thường lệ đồng bào chuẩn bị từ nhiều hôm trước, vào chính lễ hội thường các đôi nam nữ, tuổi đời vừa trăng tròn ném pao cho nhau để tìm bạn đời.
Với những thanh niên chưa có gia đình, họ đến với hội chơi pao với mục đích tìm kiếm người yêu, kiếm vợ, kiếm chồng. Trò chơi ném pao là điều kiện để mọi người được gặp nhau, là nơi kết nối tạo điều kiện cho con người ngồi với nhau nói chuyện, chia sẻ. Chính trò chơi này đã giúp cho cộng đồng, xã hội người Mông có nhiều mối quan hệ và đoàn kết hơn.
Chơi pao thể hiện tinh thần, bản sắc cộng đồng người Mông. Chơi pao là hoạt động của tập thể, cộng đồng người Mông, mỗi dòng họ có một sân chơi pao riêng, cứ đến Tết, Xuân về các chàng trai trong bản đi đến các bản khác để tìm kiếm bạn gái chơi pao, còn các chàng trai ở bản khác lại đến chơi pao cùng các cô gái trong bản mình…
Người già, trẻ nhỏ đến chơi pao như một hoạt động du xuân không thể thiếu.
Điều làm nên điểm nhấn trong trò chơi ném pao chính là bộ trang phục của người con gái Mông, đó là sự lộng lẫy, đa sắc màu, bắt mắt, tạo nên vẻ đẹp hút mắt cho các cô gái Mông.
Cuộc sống bà con ngày càng khởi sắc, những thiếu nữ, chàng trai Mông xinh đẹp, trang phục rực rỡ, nhiều phụ kiện không kém gì người miền xuôi, cùng nhau ghi lại những khoảnh khắc đẹp bằng chiếc điện thoại thông minh.
